مطالعه سطح ناپاکی رسوبات و دوکفه ای (solen roseomaculatus) نسبت به فلزات سنگین ((pb , ni , cu , cd در برخی سواحل استان بوشهر

این مطالعه به منظور ارزیابی میزان آلودگی رسوبات و صدف های دسته چاقویی به فلزات سنگین مس، نیکل، سرب و کادمیوم در مناطق بین جذر و مدی برخی از سواحل بوشهر به انجام رسیده است. نمونه های صدف و رسوب از 5 ایستگاه در طی دو فصل زمستان 1387 و تابستان 1388 جمع آوری شدند. ایستگاه های نمونه برداری به ترتیب شامل: خور لیلتین، بندر امام حسن، خور گناوه، بندر ریگ، جزیره شیف بوده اند. نمونه های رسوب و صدف پس از انتقال به آزمایشگاه و خشک شدن به ترتیب در مخلوط اسید نیتریک : اسید پرکلریک و اسید نیتریک غلیظ هضم شده و غلظت فلزات سنگین موجود در آنها توسط دستگاه جذب اتمی سنجیده شد. نتایج نشان داد که غلظت فلزات سنگین نمونه رسوب فصل زمستان برای فلزات مس، نیکل، سرب و کادمیوم بترتیب 30/3±94/10، 73/13±92/42، 87/1±38/11، 08/0±80/0 میکروگرم بر گرم در وزن خشک و در فصل تابستان بترتیب شامل 37/5±14/18، 03/11±78/49، 47/3±25/13، 07/0±73/0 میکروگرم بر گرم در وزن خشک بود. بیشترین غلظت فلزات سنگین مس و سرب در بندر ریگ بیشترین غلظت فلزات نیکل و کادمیوم در ایستگاه لیلتین مشاهده گردید. به استثنای فلز کادمیوم، میانگین غلظت فلزات موجود در رسوبات، در هر دو فصل بین ایستگاه های مختلف اختلاف معنی داری را نشان داد(p<0.05). همچنین نتایج نشان داد میزان فلزات سنگین در بافت سخت صدف در فصل زمستان برای فلزات سنگین مس، نیکل، سرب و کادمیوم بترتیب 46/2±70/15، 54/0±18/2، 96/0±94/5، 05/0±25/0 میکروگرم بر گرم در وزن خشک و در فصل تابستان بترتیب 16/4±24/26، 72/0±31/2، 83/0±41/6، 09/0±44/0 میکروگرم بر گرم در وزن خشک بود. مقدار غلظت فلزات سنگین مس، نیکل، سرب و کادمیوم در بافت نرم فصل زمستان بترتیب 12/7±87/11، 65/0±26/1، 01/1±67/7، 37/0±91/0 میکروگرم بر گرم در وزن خشک و همین طور در فصل تابستان بترتیب شامل 64/10±74/15 ، 67/0±51/1 ، 92/9-68/6 ،15/0±60/0 میکروگرم بر گرم در وزن خشک بود. بین غلظت فلز مس در بافت های صدف در ایستگاه های مختلف اختلاف معنی داری مشاهده شد(p<0.05). که مبین تفاوت در دسترسی زیستی این فلز می باشد. میزان غلظت فلزات در رسوب و صدف در فصل تابستان کمتر از زمستان بود. در بین ایستگاه های مطالعه شده ایستگاه های ریگ، گناوه و شیف غلظت بالاتری از فلزات را نشان دادند. بر طبق نتایج بدست آمده توالی میانگین غلظت فلزات سنگین مس، نیکل، سرب و کادمیوم در نمونه های رسوب و بافت های سخت و نرم بصورت pb>cd < cu0.05). این یافته بدان معناست که غلظت فلز در بافت صدف منحصرا تحت تاثیر غلظت فلز در رسوبات سطحی نبوده و عوامل دیگری در دسترسی زیستی فلزات برای صدف مورد مطالعه دخیل می باشند. لذا علیرغم خوراکی بودن صدف دسته چاقویی در مناطق جنوبی، گسترش نسبتا مناسب و اندازه درشت این صدف که آن را به کاندیدای مناسبی برای پایش زیستی فلزات سنگین در منطقه بین جذر و مدی خوریات تبدیل می کند، مطالعات دقیق تری جهت تشخیص عوامل موثر بر غلظت فلزات در صدف مورد مطالعه مورد نیاز می باشد.